Origineel artikel: https://www.regionoordkop.nl/21/08/2021/portret-van-een-raadslid-jip-pankras/
In deze serie interviews spreken wij iedere zaterdag met een ander gemeenteraadslid. In dit deel: Jip Pankras van Senioren Hollands Kroon
Vandaag rij ik naar ‘t Veld voor een gesprek met Jip Pankras van Senioren Hollands Kroon. Jip is een bekend gezicht in de politiek van Hollands Kroon. Er is zelfs in de geschiedenis van de gemeente geen gemeenteraad geweest waar hij niet in zat. Nu is die geschiedenis niet zo heel lang, maar toch. Ik moet eerlijk bekennen dat ik altijd het gevoel heb gehad dat ‘t Veld nog bij Schagen hoort. Eigenlijk alles ten noorden van Nieuwe Niedorp, langs de grens van het kanaal. Kolhorn toch ook? Dat is net een voorpost van Schagen. Ik kom vaak in Nieuwe Niedorp en mijn gevoel is dat Hollands Kroon pas daar echt begint. Voor het mooie zou je ‘t Veld in zijn geheel moeten optillen en ten noorden van de Hartweg moeten plaatsen. Dan zou de werkelijke ligging beter passen bij de gevoelsmatige locatie.
Ik weet dat Jip hier ook een mening over heeft. Niet over mijn onmogelijke plan om ‘t Veld te verplaatsen, maar over de gemeentegrenzen welteverstaan. We hebben elkaar voor vandaag één keer eerder gezien: Bij een bijeenkomst over het plan voor een natuurgebied langs de Cultuurweg in Middenmeer. Hij gaf toen een presentatie en ik stelde één vraag. Naderhand ging ik toch even opzoeken wat nu de achtergrond van de fractievoorzitter van SHK is. Toen kwam ik erachter dat grenzen politiek in 2010 gewoon nog bestond in ons land. ‘Niet vergeten daarnaar te vragen’, denk ik wanneer we plaatsnemen aan de keukentafel.
Fusieperikelen
Jip kwam namelijk twee jaar voor de fusie van Wieringen, Wieringermeer, Anna Paulowna en Niedorp in de raad van de laatste gemeente uit dat rijtje. Dat was namens de partij LADA, die in 2010 werd opgericht als protestbeweging tegen de fusie van Niedorp met de andere drie gemeenten. LADA zag liever een aansluiting met Schagen en Harenkarspel, die uiteraard later gezamenlijk met Zijpe de grotere gemeente Schagen zouden vormen. “Wij zien het belang van bestuursversterking, maar zijn het niet eens met de huidige keuze van fusiepartners”, zo viel te lezen in het partijprogramma van toen.
Ik vraag Jip er maar gelijk naar: “Ik ben zelf geen voorstander van grote gemeenten. Het bestuur komt verder van de inwoners af te staan. Het doel en de motivatie voor zo’n fusie is om een kwaliteitsslag te kunnen maken. Schaalvergroting en professionalisering zou makkelijker zijn. Maar hoe gaat het dan met burgerparticipatie? Je ziet gewoon dat dit moeilijker wordt gemaakt in grotere gemeenten. Communicatie is lastiger. Al met al stond ik er niet achter. Maar, de fusie is wel een feit geworden. Dan moet je het ook afsluiten en niet blijven hangen in zo’n dossier. Toen ben ik in contact gekomen met SHK en heb ik besloten me daarbij aan te sluiten, om gewoon vanuit een breder perspectief politiek te kunnen bedrijven.”
Ik vertel aan Jip dat ik de dag ervoor een gesprek had met Enno Bijlstra van de VVD en dat hij voorstander zou zijn van een fusie tussen Hollands Kroon, Schagen en Den Helder. “Rampzalig zou dat zijn”, zegt Jip. “Ze sturen er al jaren op aan de VVD, maar dat vind ik echt geen goed plan. Als daar echt concrete plannen voor komen dan sluit ik me misschien wel weer aan bij LADA.” Hij lacht hard. “Maar waarom wil hij dat dan zo’n fusie?” Ik vertel dat Enno zei dat je bij schaalvergroting een heleboel zaken zelf kunt gaan doen als gemeente. Je kunt veel meer expertise in de eigen organisatie halen, waardoor zaken goedkoper en efficiënter gaan. “Maar waarom is de VVD dan tegen de regionale raad? Daar ben ik dan weer wel voor overigens, samenwerking met de buurgemeenten is belangrijk en zorgt ook voor efficiëntie. Voor grootschalige problematiek heb je elkaar nodig, dat stopt niet bij gemeentegrenzen.”
Geen one-issue
De Seniorenpartij is volgens Jip net als LADA in eerste instantie ook opgericht als een soort ‘one-issue’ partij, maar dat is het in de praktijk niet geworden. “Als je een beetje kijkt naar wat ik heb gedaan en waar ik voor sta weet je dat ik geen ‘one-issue’ man ben. Ik vind dat alles wat leeft en groeit en bloeit in onze gemeente bij onze gemeenschap hoort en daarmee onze aandacht verdient. Als seniorenpartij moet je de blik dan ook verbreden. Ik denk ook dat ik dat doe voor de partij.”
Ik vraag me dan af of de naam Senioren Hollands Kroon niet afschrikt. Het lijkt er zo wel een beetje op alsof het gaat om een partij die voornamelijk de belangen van senioren behartigt. “Ja als je alleen kijkt naar de naam wel, maar je stemt toch niet alleen op de partijnaam? Ons programma, daar spat de levendigheid vanaf. Ik zou ook nooit in de raad gaan zitten als er belangrijke punten zijn waarvan we zeggen: ‘Dat is niet van belang voor senioren, daar doen we niks mee.’ Ik ben dan ook heel trots dat veel jongere mensen tegen me zeggen dat ze zich goed kunnen vinden in ons verkiezingsprogramma, maar dan moet je die wel eerst lezen. Het is jammer dat veel mensen dat niet doen.”
De aandacht voor de lokale politiek is volgens Jip wat wisselvallig: “Het is wel logisch, maar ook jammer dat de publieke tribunes enkel vollopen bij onderwerpen die ‘hot’ zijn. Wanneer die onderwerpen besproken zijn en er geen belang meer is blijven de inwoners vaak weg.” In zekere zin bedrijven de inwoners dus ook een soort one-issue politiek. Jip kijkt er wel naar uit om de publieke tribunes weer in het echt te zien en weer fysiek kunnen vergaderen. Al brengt de digitale vorm van samenkomen ook voordelen met zich mee. Zo sprak ik laatst iemand van de gemeente die vaststelde dat er bij digitale vergaderingen meer insprekers zijn dan voorheen. Het vanuit de eigen woonkamer kunnen communiceren met vertegenwoordigers verlaagt dus wellicht een aantal drempels. “Daar heb ik wel een beeld bij en dat is zeker niet verkeerd. Ik denk dat de meer technische vergaderingen, beeldvormend, waarbij we als raad primair informatie ontvangen, ook niet altijd fysiek zouden hoeven. Ik zou er niets op tegenhebben als dit digitaal gaat. Maar in het algemeen is er wel wat voor te zeggen dat fysiek vergaderen kwalitatief beter is, ook samen met inwoners.”
Tijdsinvestering
Een voordeel van digitaal vergaderen is wel dat je al thuis bent wanneer de vergadering is afgelopen. Dat scheelt in de grote gemeente Hollands Kroon soms toch een uur reizen op een avond. Er wordt veel tijd gevraagd van raadsleden: “Ik zit nu bijna twaalf jaar achtereen in de raad. De laatste twee jaar van de gemeente Niedorp en zolang Hollands Kroon bestaat. Lang geleden, zo’n veertig of vijfenveertig jaar, zat ik ook al even in de raad van Niedorp. En even daarvoor, ik weet niet precies meer wanneer, dat vind ik niet belangrijk, was ik één van de medeoprichters van de VVD in Niedorp. Ja, ik ben al lang geïnteresseerd in politiek, van jongs af aan eigenlijk, de tijd van Wiegel en Van Mierlo en Gruijters. Maar om daar echt iets mee te doen, als je jong bent en je hebt een gezin en een baan, is heel lastig. Dat is ook wel de reden dat ik eerder gestopt ben met het raadswerk.”
“Ik ken de verhalen ook van mensen die minder gaan werken om aan het raadslidmaatschap een goede invulling te kunnen geven. Daar staat wel een vergoeding tegenover, maar dat is niet altijd voldoende om het maatschappelijk bestaan te verantwoorden. Bovendien is zo’n dubbele verantwoordelijkheid niet voor iedereen weggelegd. Dit resulteert er in dat veel raadsleden al gepensioneerd zijn of in ieder geval verder zijn in hun werkende leven. Daar brengt men dan wel argumenten tegenin, zoals; ‘ze hebben meer levenservaring en daardoor meer visie’, maar ik denk toch echt dat een mix het ideale model zou zijn. Dat geldt ook voor het aandeel vrouwen in de raad. Ik ben een groot voorstander van elke vorm van pluriformiteit: Jong en oud, man en vrouw, en alle vormen van geaardheid, dat ze maar wel vertegenwoordigd zijn in de raad. Ik ben vooral liberaal wat dat betreft.”
Verjonging bij de seniorenpartij
Verjonging is binnen SHK een doelstelling voor de volgende verkiezingen, maar hoe dit zal verlopen moet nog blijken. “Als ik kijk naar de mensen die zich nu hebben aangemeld zitten daar wel wat jongeren tussen, jonger dan ik. Maar dat zijn geen mensen in de leeftijdscategorie achtien tot dertig laten we maar zeggen.” Zou iemand uit die groep wel in de raad gaan zitten voor een seniorenpartij? Ik zou het zelf wel lastig vinden om uit te leggen aan mijn omgeving, maar er is natuurlijk opzich niets op tegen. Je gaat immers niet in de raad zitten om je eigenbelang te vertegenwoordigen, hoop ik. Jip is het daarmee eens: “Politiek gaat over je programma en waar je voor staat. Wij zijn gewoon diegenen die het uitdragen.”
De partijgenoten van Jip die ik eerder sprak in deze serie gaven beide aan bij de volgende verkiezingen niet meer op de lijst te zullen staan. Zo komen er wel plekken vrij. Als het aan Jip ligt gaat hij nog wel door, al is hij wat terughoudend: “Nouja kijk, ik heb nog wel de ambitie, maar het is aan een ander om daarover te beslissen, daar ga ik niet over. Dat wordt intern besloten. Ik vind politiek nog steeds mooi in ieder geval.” Jip weet mij te vertellen dat er veel nieuwe aanmeldingen zijn binnengekomen.
Coalitie
Diezelfde partijgenoten van Jip zeiden dat zij de tijd in de oppositie uiteindelijk leuker vonden dan de afgelopen raadsperiode in de coalitie. Jip verschilt hierin van mening met zijn medeleden: “Als ik ga opschrijven waar ik trots op ben kom ik toch uit op de zaken die we gerealiseerd hebben als partij. En, je realiseert nu eenmaal meer in de coalitie. Voor mij is dat ook verreweg het leukste aan de politiek, dat je echt verschil kunt maken voor de inwoners en de gemeente als geheel.”
“Daarbij is het belangrijk dat je als raad de juiste prioriteiten stelt. Je moet jezelf afvragen: Wat is nu het belangrijkst? Het milieu of de economie, je gezondheid?. Volgens mij draait het in algemene zin om een welzijnsgevoel. Ik constateer zelf dat de onvrede overal stijgt en dat de samenleving dus niet in balans is. Er moet een modus worden gevonden waar meer mensen zich in kunnen vinden. Maar dat wordt steeds lastiger omdat de overheid steeds verder van de burger af komt te staan. Door initiatieven met burgerparticipatie wordt wel geprobeerd om dit te versterken maar als de wensen vervolgens niet worden ingelost door de regering ben je eigenlijk terug bij af. Dan hebben inwoners al helemaal geen vertrouwen meer.”
Relaxed
Al is het persoonlijke misschien politiek, niet alles is politiek. Zo ook in het leven van de fractievoorzitter van de grootste partij in Hollands Kroon. “Ik besteed mijn vrijetijd heel relaxed, dat vind ik heerlijk. Fietsen, wandelen, bridgen. Soms denk ik, ‘je bent echt gek dat je in die politiek zit, want je hebt helemaal geen tijd meer voor die dingen die je echt leuk vind.’” Toch stopt Jip nog niet. “Ik hou ook van werken. Ik heb bijvoorbeeld ook gewoon tot mijn 67e gewerkt, terwijl ik tien jaar eerder al wel met pensioen kon. Ik krijg ook positieve energie van werken. Dat is hetzelfde met de politiek. Alleen sommige dossiers zijn leuker dan anderen. Het vergt veel geduld en soms zie je pas na honderd jaar wat de echte effecten van het beleid zijn. Dan ben je aan het werk voor de volgende generaties.”
“Ik ben ook wel eens jaloers op jonge mensen, of nouja niet jaloers, maar de dingen die zij kunnen meemaken zijn zoveel meer dan toen ik hun leeftijd had. Dan kijk ik bijvoorbeeld naar mijn kleinkinderen die nog zo jong zijn en dan al overal op de wereld geweest. Toen ik jong was wist ik bij wijze van spreke amper waar alles lag. Met de welvaart komen zoveel mogelijkheden, maar er is ook een andere kant. Ik zit graag op het terras, in Schagen, of Schoorl of Bergen. En dan zitten er mensen die niet met elkaar praten maar gewoon met zo’n ding voor hun neus. Ik verbaas me daar echt over. Dan denk ik: Is dat nu de vooruitgang? Daarbij moet je dus de vraag stellen welke bijdrage het heeft aan het welzijn van de mensen.”
Onttovering
Zelf denk ik soms dat het avontuur juist een beetje weg is uit het leven. Vroeger waren er nog zaken onbekend en mysterieus. Heel lang geleden tekenden geleerden landkaarten waar heel groot: ‘Here be dragons’ opstond. Die gebieden waren zo onbekend en mogelijk gevaarlijk dat er net zo goed draken konden leven. Een rondtrip aan de andere kant van de wereld is nu de normaalste zaak van de wereld geworden en de vooruitgang is niet meer tastbaar maar digitaal. Een romantisering van de geschiedenis natuurlijk, maar grappig hoe visies hierop zo kunnen verschillen. De waarheid ligt volgens Jip in het midden.
Hij zegt dat hij begrijpt wat ik bedoel, maar dat hij denkt van zichzelf dat dit ook komt door nostalgie. Daarom had hij me graag meegenomen naar ‘t Petje in Zijdewind, om te laten zien hoe hij daar vroeger onbezorgd is opgegroeid. Het gebrek aan structuur en regelgeving heeft volgens hem ook zeker zijn waarde, net als de vooruitgang. “Dat heeft ook met mijn jeugd te maken. Het was allemaal wat simpeler, maar daarom niet minder goed. We voetbalden bijvoorbeeld op een modderveldje en dan waren we ook gelukkig. De wereld is daarin veranderd. Bij ‘t Petje zie je nog hoe burgerparticipatie vroeger in zo’n hechte gemeenschap werkte. Mensen regelden het meer zelf en gezamenlijk. Ze kennen elkaar goed en helpen elkaar, zonder subsidie en dergelijke. Dan zie je dat niet alleen de vooruitgang van waarde is en dat simpeler soms juist beter is.”
Stijn Vos
Werkzaam als politiek verslaggever bij Regio Noordkop.